Vụ nổ tại Văn Phú - Hà Đông ngày 19/3

Nếu nguyên nhân này được xác định chính xác từ việc kinh doanh phế liệu thì câu chuyện pháp lý đặt ra sẽ là gì? Cần phải làm sao để tình trạng này sẽ không còn có nguy cơ xảy ra. Để giải đáp những băn khoăn thắc mắc cùng bạn đọc, PV hoanhap.vn đã có cuộc trao đổi với Luật sư Đặng Văn Cường, Văn phòng luật sư Chính Pháp (Đoàn Luật sư Tp Hà Nội) về việc này.

 

Thưa luật sư, chiều qua, Hà Nội rung động trước vụ nổ tại khu biệt thự liền kề Văn Phú khiến nhiều người chết. Qua vụ việc, theo luật sư có vấn đề pháp lý gì cần phải đặt ra?

 

Luật sư Đặng Văn Cường: Sự việc nổ tại khu biệt thự liền kề Văn Phú khiến nhiều người chết, đánh giá dưới góc độ pháp lý thì đây là một sự kiện pháp lý làm phát sinh, thay đổi và chấm dứt các quan hệ pháp luật.

Các quan hệ pháp luật có thể do vụ nổ này tác động tới là quan hệ dân sự, hôn nhân, thừa kế, quan hệ pháp luật hình sự (khả năng xảy ra)...

Cụ thể là: Cơ quan công an sẽ khẩn trương vào cuộc kiểm tra, xác minh nguồn tin để xác định nguyên nhân vụ nổ, hậu quả, mức độ thiệt hại về người và tài sản, trách nhiệm pháp lý của những người có liên quan. Trước tiên, cần thực hiện khám nghiệm hiện trường, thu thập các vật chứng từ các dấu vết, vật chứng để lại trên hiện trường; khám nghiệm tử thi; lấy lời khai của người làm chứng, lời khai của nạn nhân còn sống... để làm căn cứ xác định trách nhiệm pháp lý.

Nếu qua xác minh mà có căn cứ xác định vụ việc có dấu hiệu tội phạm (vô ý làm chết người hoặc có ai đó có mục đích gây thương tích, hủy hoại tài sản của người khác...) thì cơ quan điều tra sẽ tiến hành khởi tố vụ án, khởi tố bị can và tiến hành các thủ tục điều tra theo quy định pháp luật.

Nếu vụ việc là tai nạn lao động, xảy ra do bất cẩn của nạn nhân và nạn nhân duy nhất đã chết, không còn đồng phạm khác thì vụ việc cũng không được khởi tố mà chỉ thu thập chứng cứ để làm rõ trách nhiệm dân sự, giải quyết trách nhiệm dân sự giữa các bên.

 

Có thông tin cho rằng vụ nổ này xuất phát từ hoạt động buôn bán sắt phế liệu (cưa bom). Nếu giả thiết đó là đúng, vụ nổ cảnh báo vấn đề gì?

Luật sư Đặng Văn Cường: Nếu đây là vụ nổ từ hoạt động thu gom rác thải thì có thể nói rằng đây không phải là vụ nổ đầu tiên. Trước đây cũng đã xảy ra một vài vụ nổ từ những nơi thu gom rác thải. Người mua gom cưa đục những khối sắt gỉ, bình gas... không ngờ có thuốc nổ bên trong hoặc khí gas nên phát nổ gây thiệt hại cho người và tài sản

Từ những vụ việc như thế khiến chúng ta cần quan tâm hơn đến nguy cơ cháy nổ, mất an toàn tại các cơ sở kinh doanh này và kiến thức, kinh nghiệm của những người hoạt động nghề nghiệp này... cần phải có những giải pháp phòng ngừa tai nạn để bảo vệ tính mạng, tài sản của chính người làm nghề này và những người dân xung quanh.

Giải pháp có thể là quản lý về địa điểm kinh doanh, phân loại rác thải, quy định về phát hiện giao nộp bom, mìn, các chất nổ, chất cháy... và nâng cao kiến thức, kỹ năng cho người hoạt động lĩnh vực này.

 

Buôn bán phế liệu có thể đem đến nhiều nguy cơ, như vật liệu nổ, phóng xạ, hóa chất độc hại, môi trường và an ninh trật tự... Vậy theo luật sư có cần phải quản lý chặt hoạt động này không?

Luật sư Đặng Văn Cường: Buôn bán phế liệu có nguy cơ nhiễm độc, nhiễm khuẩn, cháy nổ rất cao vì đối tượng là rác thải, đôi khi còn chưa phân loại. Hiện nay quy định về kinh doanh lịch vực này còn thiếu, lỏng lẻo dẫn đến nhiều vụ tai nạn, hậu quả đau lòng cho người kinh doanh và những hộ dân xung quanh.

Hiện nay, kinh doanh phế liệu, chất thải được quy định tại Nghị định số 38/2015/NĐ-CP ngày 24/4/2015

Nếu chất thải, phế liệu được xác định là loại nguy hại thì việc thu mua được quy định tại Điều 8, Nghị định số 38/2015/NĐ-CP, như sau: "Thu gom, vận chuyển chất thải nguy hại 1. Việc thu gom, vận chuyển chất thải nguy hại chỉ được phép thực hiện bởi các tổ chức, cá nhân có Giấy phép xử lý chất thải nguy hại. 2. Các phương tiện, thiết bị thu gom, vận chuyển chất thải nguy hại phải đáp ứng yêu cầu kỹ thuật và quy trình quản lý theo quy định. Phương tiện vận chuyển chất thải nguy hại phải được ghi trong Giấy phép xử lý chất thải nguy hại. 3. Việc sử dụng các phương tiện vận chuyển đặc biệt như công-ten-nơ, phương tiện đường sắt, đường thủy nội địa, đường biển hoặc các phương tiện vận chuyển không được ghi trong Giấy phép xử lý chất thải nguy hại phải đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật, quy trình quản lý theo quy định của Bộ Tài nguyên và Môi trường và được sự chấp thuận của Bộ Tài nguyên và Môi trường. 4. Vận chuyển chất thải nguy hại phải theo lộ trình tối ưu về tuyến đường, quãng đường, thời gian, bảo đảm an toàn giao thông và phòng ngừa, ứng phó sự cố, phù hợp với quy định của cơ quan có thẩm quyền về phân luồng giao thông."

Còn đối với chất thải thông thường (Chất thải thông thường là chất thải không thuộc danh mục chất thải nguy hại hoặc thuộc danh mục chất thải nguy hại nhưng có yếu tố nguy hại dưới ngưỡng chất thải nguy hại) được Nghị định trên quy định như sau: "Điều 17. Thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt 1. Chất thải rắn sinh hoạt phải được thu gom theo tuyến để vận chuyển tới điểm tập kết, trạm trung chuyển và cơ sở xử lý chất thải rắn theo quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt. 2. Trên các đường phố chính, các khu thương mại, các công viên, quảng trường, các điểm tập trung dân cư, các đầu mối giao thông và các khu vực công cộng khác phải bố trí các thiết bị lưu chứa phù hợp và điểm tập kết chất thải rắn sinh hoạt. 3. Các thiết bị lưu chứa chất thải rắn sinh hoạt phải có kích cỡ phù hợp với thời gian lưu giữ. Các thiết bị lưu chứa tại các khu vực công cộng phải bảo đảm tính mỹ quan, 4. Trong quá trình vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt phải bảo đảm không làm rơi vãi chất thải, gây phát tán bụi, mùi, nước rò rỉ"

Thêm vào đó, điều 31 cũng quy định như sau: "Điều 31. Thu gom, vận chuyển chất thải rắn công nghiệp thông thường 1. Việc thu gom, vận chuyển, trung chuyển chất thải rắn công nghiệp thông thường phải bảo đảm không được làm rơi vãi, gây phát tán bụi, mùi hoặc nước rò rỉ và đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, quy trình quản lý theo quy định. 2. Các chủ xử lý chất thải nguy hại đã được cấp Giấy phép xử lý chất thải nguy hại được phép thu gom, vận chuyển chất thải rắn công nghiệp thông thường. 3. Tổ chức, cá nhân thu gom, vận chuyển chất thải rắn công nghiệp thông thường có trách nhiệm chuyển giao chất thải cho cơ sở xử lý chất thải rắn công nghiệp thông thường được phép hoạt động theo quy định của pháp luật."

Tuy nhiên, với chất thải rắn sinh hoạt mua gom từ các hộ dân hoặc của cơ sở kinh doanh thì việc phân loại chất thải thông thường hay chất thải nguy hại là không được chú trọng và quản lý nên việc thu gom, vận chuyển, xử lý rất khó kiểm soát dẫn đến những hậu quả đáng tiếc.

Có ý kiến cho rằng cần phải đưa tất cả những điểm buôn bán phế liệu ra khỏi khu dân cư để tránh những hậu quả đáng tiếc, ý kiến của luật sư như thế nào?

Luật sư Đặng Văn Cường: Hiện nay chúng ta đã có Nghị định số 38/2015/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 15/6/2015 quy định về quản lý chất thải, phế liệu. Vì vậy, thời gian tới cần tuyên truyền, phổ biến để người dân nắm được và chấp hành các quy định của Nghị định này, đồng thời cần có những văn bản hướng dẫn thi hành và cần có sự vào cuộc thực sự nghiêm túc, quyết liệt của các cơ quan có liên quan thì mới đảm bảo tác dụng, hiệu quả trên thực tế.

Đối với những cơ sở thu gom, xử lý rác thải, phế liệu thuộc danh mục nguy hại thì cần tuân thủ các điều kiện luật định. Còn với các cơ sở thu mua các phế liệu sinh hoạt thông thường cũng cần đảm bảo an toàn, vệ sinh môi trường, tránh gây ảnh hưởng cho những hộ dân xung xuanh. Việc chuyển các cơ sở kinh doanh, thu mua phế liệu ra khu vực vùng ven, ngoại thành, xa khu dân cư cũng là giải pháp cần thiết để bảo vệ môi trường và tránh những rủi ro cho khu dân cư.

 

Tạp chí điện tử Hoà Nhập, cơ quan ngôn luận của Hiệp hội Doanh nghiệp của Thương binh và NKT Việt Nam, liên tục cập nhật thông tin liên quan về lĩnh vực kinh doanh của Thương binh và Người khuyết tật như: Đầu tư, kinh doanh, thương mại, dịch vụ, bất động sản, sức khỏe. Ngoài ra, Tạp chí cũng xin giới thiệu tới độc giả những bài viết về chính sách cho người có công, tấm gương thương binh, người khuyết tật vượt khó, doanh nhân thương binh, người khuyết tật tiêu biểu, doanh nghiệp của thương binh và người khuyết tật. Kính mời độc giả đón đọc. Mọi ý kiến đóng góp và chia sẻ xin liên hệ qua email tapchihoanhap@gmail.com.